Priredio: Dragan Vojvodić //

Godine 1987. nastao je album Rijeka-Pariz-Teksas, jedna od dve (pored Bombardiranja New Yorka) najpoznatije alternativne kompilacije hrvatskih novotalasnih i pank grupa, svojevrsan pandan čuvenom Paket aranžmanu, kompilacije beogradskih novotalasnih grupa. Za razliku od Paket aranžmana, koji je imalo svu produkcijsku i medijsku podršku tadašnje najveće izdavačke kuće Jugoton, album Rijeka-Pariz-Teksas, koji je odražavao svu snagu riječke post-pank i novotalasne scene, predstavljao je pravi andergraund poduhvat.

Godine 2024, nakon 37 godina, izlazi prvo reizdanje ove legendarne kompilacije, sa originalnim omotom Dejana Kršića. Kompilacija Rijeka-Pariz-Texas predstavlja sedam grupa, koje su obeležile riječke 80-te. Album je značajan i u istorijskom smislu jer tadašnja diskografska produkcija nije na najbolji način ispratila sva muzička dešavanja na toj, u jugoslovenskim okvirima, maloj ali veoma razvijenoj muzičkoj sceni u kojoj je cvetao pank i novi talas.

Album ‘Rijeka-Pariz-Texas’ je dokument vremena na nivou kompilacije ‘Paket aranžman’, ali nažalost, došao je na tržište sa nekoliko godina zakašnjenja. Blaga sa periferije bivše države, nakon dugogodišnjeg ignorisanja od strane hrvatskih izdavačkih kuća, od zaborava su spasile tri slovenačke izdavačke kuće i zahvaljujući njima, danas možemo slušati riječke bombe i bombone iz 80-ih. Zahvaljujem im i zahvaljujem Dalasu za ovu ponovnu izdaju. (Edi Jurković, glavni urednik riječkog lista Val 1987. godine).

S obzirom da je Rijeka bila jedan od većih pomorskih gradova u bivšoj Jugoslaviji do kojeg su lako stizali uticaji alternativne zapadne kulture, nije ni čudo da se u njoj pojavio jedan od prvih pank bendova u čitavoj istočnoj Evropi, i danas aktivni Paraf. Dva benda, Paraf i Termiti, oblikovali su izuzetno bogatu i uticajnu riječku scenu. Naravno, nisu svi imali sluha za ovu alternativnu muziku i kulturu. O tom nerazumevanju govori i podatak da je Parafov muzički prvenac A dan je tako lijepo počeo, u izdanju RTV Ljubljane, oporezovan kao šund.

Do izlaska kompilacije Rijeka-Pariz-Texas diskografski su bili aktivni Parafi, Denis & Denis, Xenia i Cacadou Look, a mnogo godina kasnije, najviše zbog društvenopolitičkih dešavanja krajem 80-tih i tokom 90-tih, dočekali su svoja muzička izdanja Termiti, Grč, Grad, Ogledala i drugi. Nakon 2000-te izašla je i najobimnija kompilacija riječke muzičke scene Antologija riječkog novog vala koja je na trostrukom CD-u obuhvatila i snimke marginalnijih, lokalnih izvođača.

Kompilaciju Rijeka-Pariz-Texas sastavio je Goran Lisica-Fox, osnivač i glavni muzički urednik danas jedne od najpoznatijih regionalnih izdavačkih kuća Dallas Records. On je za ovu muzičku scenu veoma bitan kao muzički producent, ali i kao promoter ove vrste muzike jer je pisao recenzije i prikaze u časopisu Val, emitovao muzičke snimke na Radio Rijeci, organizovao koncerte. Dallas je bio deo jedne od najvažnijih institucija ljubljanskog i slovenačkog civilnog društva 80-ih godina, studentskog društva ŠKUC-FORUM u Ljubljani, u koju Lisica-Fox dolazi iz Rijeke. U okviru ŠKUC-a su pored Dallasa počeli delovati još i Borghesia, Plesni teatar, Igor Vidmar (Ropot), Linije Sile, Gledališče Ane Monro, Laibach, kao i izdavačka kuća Studia humanitatis. FV i Klub K4, E-motion film, festival Novi rock, kao i mnoge druge umetničke i druge organizacije i pojedinci koji su u proteklim decenijama oblikovali slovenački društveni i umetnički život.

Godine 1987, Helidon/ŠKUC/Brut film uz pomoć riječkog punkera, novovalovskog ‘gurua’ Gorana Lisice-Foxa izdao je kompilaciju ‘Rijeka-Pariz-Texas’. Na njoj su zastupljene vodeće riječke grupe tih godina: GRČ, Let 3, Strukturne Ptice, Idejni nemiri, GRAD, Ogledala i Fit. Kompilacija ključno predstavlja svu snagu i potencijal pomenutih sastava i neprocenjivo nasleđe Riječke-rock scene i najjače muzičke scene bivše države, ističe i Zoran Štajdohar Zoff, iz tada diskografski najaktivnije, sa dva kasetna izdanja,  grupe Grč koja je predstavljena na albumu kao i tek formirani Let 3 nastao iz formacije Let 2, te Idejni nemiri, Strukturne ptice, Ogledala, Fit i Grad.

Album Rijeka-Pariz-Texas je bendovima koji su na njemu zastupljeni (danas su i dalje aktivni GRČ, Let 3, GRAD, Fit) omogućio nastupe pred širom publikom te veliki uticaj na brojne generacije novih riječkih, hrvatskih i regionalnih bendova. Reizdanje kompilacije Rijeka-Pariz-Texas izuzetno je značajan diskografski poduhvat koji će uticati na nove grupe i izvođače, ali i publiku.