Dokumentarni film češke režiserke Veronike Liškove (Veronika Lišková, 1982) „Posetioci“ („The Visitors“) iz 2023. godine dešava se u specifičnom prirodnom i kulturlološkom kontekstu — na norveškom Svalbardu, unutar Polarnog kruga. Prati život i istraživanje antropološkinja Zdenke Sokoličkove, koja se s mužem i troje male dece seli u Longjerbijen (Longyearbyen), najveći i glavni grad norveške prekomorske teritorije Svalbard, najsevernije naseljeno mesto na svetu.

Veronika Liškova i Zdenka Sokoličkova poznaju se još iz studentskih dana. Kada joj Zdenka imejlom zatraži savet u vezi sa kamerom koja bi joj poslužila na istraživačkom projektu na Arktiku, Veronika odlučuje da dokumentuje Zdenkino istraživanje i boravak u Longjerbijenu.

Do najsevernijeg naselja na svetu stiže se redovnim letovima iz Osla i Tromsa. Pošto je Longjerbijen smešten severno od Arktičkog kruga, od 20. aprila do 23. avgusta traje polarni dan dok je od 26. oktobra do 15. februara u toku polarna noć. U naselju živi oko 2. 500 stanovnika prema, 50 različitih nacija među kojima je najviše Norvežana i Rusa.

Longjerbijen (koji inače nosi i epitet održive destinacije), zbog dramatičnog pejzaža privlači veliki broj turista. Ali stalno prisutni problemi su i surova i nepredvidiva priroda, klimatske promene, zagađenje…

Film „Posetioci“, sniman tokom dvogodišnjeg boravka Zdenke Sokolíčkove na Svalbardu, propituje uticaj klimatskih promena na lokalnu zajednicu i otkriva neočekivane socijalne tenzije i anksioznosti. Dokumentarac prati i kako antroploškina Zdenka, istražuje efekte globalizacije na stanovnike Longjerbijena. Intervjui koje vodi sa lokalnim stanovnicima otkrivaju kompleksnu mrežu različitih identiteta u gradu u kojem se žene ne porađaju, ljudi ne sahranjuju… Naravno, kako to već biva, realnost na ostrvu na kojem nije potrebna ni viza ni boravišna ni radna dozvola, razlikuje se od statistika. Jer, iako se mlada antrlopološkinja Zdenka najpre oduševljava svojim novim domom na Artiku, veoma brzo uviđa da na krajnjem Severu nije ugrožen samo led. U razgovoru sa ljudima koji tamo žive, sa Norvežanima ali sa imigrantima, ona shvata kako na živote stanovnika na ovom ostrvu utiču politika, ekonomija i globalizacija.

A da li je antropološkinja Zdenka Sokolova u stanju da tokom boravka na Svalardu ostane objektivna istraživačica, i da li sme i može da naruši distancu u odnosu na živote ljudi koje sreće i sa kojima razgovara u tom neobičnom kulturloškom kontekstu u blizini Severnog pola, saznaće oni koji pogledaju ovaj film sniman u dramatičnom prirodnom kontekstu.

Film „Posetioci“, koji dokumentuje dvogodišnju svakodnevicu i istraživanje češke antropološkinje, u Srbiji je prikazan u okviru ovogodišnjih filmskih festivala Slobodna zona i Festival evropskog filma Palić.