Priredio Art Box portal //

U utorak, 14. marta u 18.00 sati u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu biće predstavljena knjiga o slikarstvu Mire Brtke – Rimski period koja tematizuje jedan stvaralački period u radu slikarke, skulptorke, filmske rediteljke, scenografkinje, kostimografkinje, modne kreatorke, prevoditeljke i novinarke Mire Brtke (1930–2014). Na promociji će, nakon uvodne reči dr Tijane Palkovljević Bugarski, upravnice Galerije Matice srpske, govoriti Sava Stepanov, likovni kritičar i autor, dr Jerko Denegri, istoričar umetnosti i autor, Vladimir Valentik, likovni kritičar i Vesna Latinović, direktorka Galerije „Bel art“.

 „Već je u svom ranom stvaralačkom periodu ostvarenom u Rimu, gde je živela i radila posle završenih studija na tamošnjoj akademiji, Brtka uhvatila korak sa aktuelnostima u italijanskom slikarstvu. Radilo se o  modernističkim tendencijama koje su se pojavile u vremenu post-enformela, a koje su imale snažnu podršku modernističkih kritičara na čelu sa Arganom, sa kojim je Mira čak direktno sarađivala na Međunarodnom simpozijumu umetnika, kritičara i istoričara umetnosti u San Marinu i Riminiju 1965. godine. Na izložbama koje su koncipirali tada poznati italijanski kritičari Marisa Volpi (Genčaj, Brtka, Frankini – 1964) i Đuzepe Gat (Forma presenti: Brtka, Konte, Čubraković, Frankini, Takahaši – 1965), na bijenalnim izložbama Pregled likovne umetnosti Rima i Lacia (1965,1967), te na izložbi Grupe Illumination (1967), slikarstvo Mira Brtke je prepoznato kao karakteristično i relevantno na rimskoj umetničkoj sceni. Zahvaljujući autentično uspostavljenim modernističkim principima u slici ona je shvaćena kao umetnica koja je veoma bliska  senzibilitetu i duhu vremena. Svoje slikarstvo iz rimskog perioda umetnica počinje da izlaže u Beogradu (Trijenale likovne umetnosti, Oktobarski salon, 1967) i odmah biva prepoznata kao deo novih tendencija, kako je uostalom bilo naslovljena sekcija izložbe Trijenala u kojoj je izlagala zajedno sa svojom rimskom koleginicom i prijateljicom Milenom Čubraković. Konačno, čitav njen rimski opus, predstavlja  značajnu činjenicu modernizma koji se u Srbiji ustanovljavao u post-socijalističkom vremenu i u okružju socijalističkog etatizma„, navodi se na sajtu izdavača, Galerije „Bel art“.

„Imala sam sreću da se u pravo vreme zateknem u Italiji, radeći u Ćinećiti, a pre toga i u Pragu. Filmovi su tada bili drugačiji nego danas, mnogo angažovaniji. I uvek mi se činilo da kad završim snimanje jednog filma, to je kao da sam završila fakultet“, sećala se, u jednom od intervjua za domaće medije, Mira Brtka  Rimskog perioda, saradnje i druženja sa umetnicima kao što su bili Felini ili Klaudija Kardinale. U Rimu se bavila i modnim dizajnom, „Mirine haljine“ su Italijanke (poput slavne Izabele Roselini) nosile još krajem šezdesetih.

„Taj period je bio temelj za njen dalji razvoj jer je ona tu usvojila osnovne premise svog kasnijeg rada u slikarstvu i u skulpturi. Počela je da se vraća u ovu sredinu početkom sedamdesetih godina, kada je imala prvu samostalnu izložbu u Novom Sadu, a potom i u Salonu Muzeja savremene umetnosti u Beogradu. Od tada učestvuje u umetničkom životu ove sredine ne prekidajući svoju aktivnost u Rimu. Pored slikarstva i skulpture, bila je posvećena i filmu, i to u raznim disciplinama. Posvećivala se modi i bila je markantna modna kreatorka svog vremena. Njene kreacije su nosile zvezde javnog života u Italiji i u Evropi“, objašnjava i istoričar umetnosti dr Ješa Denegri.

Mira Brtka se bavila filmskom i pozorišnom režijom, slikarstvom, skulpturom i modnim dizajnom. Diplomirala je režiju na Akademniji za pozorišnu i filmsku umetnost u Beogradu 1955. godine. Diplomirala slikarstvo na Akademiji lepih umetnosti u Rimu 1964. godine gde je bila članica internacionalne umetničke grupe Illumination od 1967. godine koju su pored nje činili Nobuje Abe (Nobuya Abe), Marša Hafif (Marcia Hafif), Milena Čubraković, Paolo Pateli (Paolo Patelli) i Aldo Šmit (Aldo Schmidt). Početkom sedamdesetih godina prošlog veka priključuje se internacionalnoj aktivističkoj umetničkoj asocijaciji Biro za prevenciju imaginacije. Prvu samostalnu izložbu priredila je u Rimu 1964. godine, a u Beogradu 1967. godine. Skulpturu je prvi put izlagala na samostalnoj izložbi u Novom Sadu 1990. godine. Učestvovala je na 54. Bijenalu u Veneciji 2011. godine. Velika retrospektivna izložba „Refleksije“ Mire Brtke“, na kojoj je izloženo 300 radova koji su multimedijalan opus Mire Brtke predstavili iz nove perspektive, priređena je u Muzeju grada Beograda 2021. godine.