Piše: Ljiljana Maletin Vojvodić //
Projekat Kako razumeti savremenu umetničku praksu problematizuje sledeća pitanja: Šta je to savremena umetnost? Da li nam je potrebna i kako nastaje? Da li je vredno samo umetničko delo izloženo u galeriji ili muzeju? Da li umetnici/umetnice svoje radove izlažu samo u galerijama i muzejima? Da li je umetnik/umetnica samo onaj/ona koji/a je završio/la umetničku akademiju? Onaj/ona čija je knjiga nagrađena, pesma ili priča objavljena u knjizi? Ko sve valorizuje, promoviše, lajkuje i komentariše jedno savremeno umetničko delo?
Projekat Kako razumeti savremenu umetničku praksu postavlja i pitanja: Može li koncept biti umetničko delo? Šta je to konceptualna umetnost, šta slem poezija a šta slem veče? Koliko multimedijalnost i interdisciplinarnost utiču na savremenu umetničku praksu? Da li umetnost treba da bude jasna? Da li treba da konstruiše ili da dekonstruiše? Da li je umetnost važna za promovisanje demokratskog dijaloga i nastanak društvenih promena? U kojoj meri žene umetnice utiču na recentnu umetničku praksu?
CILJ PROJEKTA
Cilj projekta Kako razumeti savremenu umetničku praksu je da savremenu vizuelnu umetnost i književnost približi mladima koji je vrlo često doživljavaju kao nepotrebnu i nedorečenu. Postavlja se pitanje kako među studentima i srednjoškolcima razviti svest o postojanju različitih vidova umetničkog izražavanja, o umetnosti koja se ne pominje u udžbenicima, o kojoj se ne uči u školi.
Kako podstaći razumevanje za Druge i Drugačije, za umetnosti žena, umetnika i umetnica sa invaliditetom, LGBT + umetnost, umetnike/ce koji se bave netradicionalnom, alternativnom umetničkom praksom?
Кako za umetnost zainteresovati mlade, građane i građanke kojima savremena umetnost nije bliska, kako im približiti približi ideje i jezik savremene književnosti, likovnih, i vizuelnih umetnosti, aktivnosti pojedinaca i grupa, recentnu umetničku praksu? Kako kroz umetnost mlade podstaći da se bave društvenim problemima, humanitarnim radom, ekologijom, održivošću, zaštitom životne sredine? Кako im predstaviti savremenu, konceptualnu i alternativnu umetnost i na koji način o njoj pisati?
PRIMERI SAVREMENE UMETNIČKE PRAKSE
Kao primere savremene umetničke prakse, uzećemo radove tri novosadska umetnika/ca. Njihove umetničke strategije i prakse su različite, kao i njihova (ne)vidljivost u javnom prostoru, povezanost sa institucijama kulture, iskustvo stvaralačkog ili aktivističkog umrežavanja, mobilnosti i interdisciplinarnosti, zainteresovanost za društvenopolitička, aktivistička, rodna i feministička propitivanja.
Ono što ih u ovom slučaju povezuje jeste alternativni i kritički diskurs njihovih radova (poezije).
Multimedijalni umetnik Dragan Vojvodić iz Novog Sada u svom interdisciplinarnom umetničkom istraživanju deluje u proširenom polju umetnosti koristeći performans, umetničke akcije, fotografiju, instalacije, objekte, video i intervencije u prostoru.
Njegov recentni konceptualni projekat Minimum Effort Maximum Expetation, realizovan u rezidencijalnom projektu u Geteborgu 2023. godine, zasniva se na procesualnosti i in situ postupcima.
U ovom projektu koristi minimalna sredstva i nađene materijale (found objects) kako bi stvorio radove koji propituju probleme svakodnevice, identiteta i komunikacije. Oni pokazuju kako se upotrebom svakodnevnih i lako dostupnih materijala i elemenata, uz najjednostavnije tehnike kreiranja umetničkog dela (grupisanje, sabiranje ili kolažiranje) mogu proizvesti radovi koji predstavljaju vizuelni pandan razgovornom jeziku i semantici na socijalnim mrežama, internetu, viber ili sms komunikaciji.
Koristeći minimalno raspoloživa sredstva za produkciju, Vojvodićevi radovi iz navedenog ciklusa, referišu se na dominantni životni stil, digitalnu komunikaciju, redukciju, simplifikaciju, uniformnost, upotrebu pametnih telefona i društvenih mreža. Preko lingvističkih, oni skreću pažnju na ekološke teme, održivost, problem identiteta, komunikacije, konzumerizma i sl.
U projektu Minimum Effort Maximum Expetation Vojvodić koristi abrevijature (skraćenice) koje smo ranije nalazili samo u enciklopedijama i rečnicima. Danas u sms i viber prepisci učestalo koristimo skraćenice poput: nzm (ne znam), nmg (ne mogu), vrv (verovatno), msm (mislim), nmvz (nema veze), jesam – jsm, zns – znaš i sl. Veoma često upotrebljavamo i abrevijature iz engleskog jezika poput: ASAP (As soon as possible), B/C (Because), B4 (Before), B3 (Blah, Blah, Blah), BBS (Be back soon), CYT (See you tomorrow), CTN (Cannot talk now) i dr.
Abrivejacije su metafora savremenog doba. Brzina življenja, nametnuta novom tehnologijom i izmenjenim životnim stlovima, proizvela je redukciju narativa, semantike i jezičkih sredstava. Ne samo da se reči skraćuju nego se pronalaze i skraćenice za čitave izraze i rečenice. Zapravo, kompletan vokabular postaje material za skraćenje i novo znanje u kojem se briše individualnost. One nam štede vreme (brže se piše skraćena reč ili izraz), prostor (što je posebno bitno na društvenim mrežama), olakšavaju pisanje, vizuelno pojednostavljuju tekst, ali, proizvode i mnoštvo nepovoljnih posledica.
Recimo, skraćenica predstavljena radom TL, DR (Too Long, Didn’t Read), (engleski: predugo nisam čitao), sastavljena od dostupnih alata pronađenih u skladištu umetničkog rezidencijalnog centra, vizuelno prezentuje slovne znake same skraćenice, ali u isto vreme svojim karakterom upućuje na odsustvo potrebe za čitanjem, posebno dužih narativa.
Druga instalacija pod nazivom NVM (Nevermind), (engl. nije važno) sastavljena je od slučajno pronađenih dasaka naslonjenih na kontejner. Ona predstavlja ne samo sadržinu same skraćenice već skreće pažnju i na problem reciklaže ili održivosti.
Sličnu metaforiku ima i rad – TIME (Tears In My Eyes), (engl. suze u mojim očima). Slovni znaci, kreirani od odbačenih masivnih grana upućuju na protok vremena, ali i ekološku problematiku.
Rad SNH (Sarcasm Noted Here), (engl, sarkazam je ovde primetan) kreiran je od otpadaka hrane. Tri slova formirana od avokado ljusaka, temporalnošću, načinom oblikovanja i ironijskim, humornim stavom kritikuju i konzumerizam i komercijalizaciju u savremenoj umetnosti.
Ovo su samo neki od radova koji impiciraju i kritički stav i ironijski ili humorni podtekst. Oni prezentuju recentnu umetničku praksu u kojoj je akcenat na procesualnosti i nematerijalnosti, o kojima svedoči samo foto-dokumentacija.
Savremene probleme tematizuje i poezija Bojane Škorić i Marije Mace Obrovački, novosadskih pesnikinja mlađe generacije. Njihove pesme uvrštene su u antologiju Nevidljiva zebra: novosadska ženska poezija (2021) koju je priredio i za nju napisao pogovor Siniša Tucić. Iako je naslovna sintagma preuzeta iz pesme Jasne Manjulov, ona opisuje iskustvo autorki koje se najčešće nalaze izvan sistema književnih institucija i mehanizama raspodele privilegija i priznanja na srpskoj književnoj sceni. Pozicija Marije Mace Obrovački, pesnikinje sa invaliditetom, članice Centra „Živeti uspravno“, koja piše kucajući laktom po tastaturi, pojmu nevidljivog/nevidljive daje novo značenje.
Intervjue sa Bojanom Škorić i Marijom Macom Obrovački, kao i izbor iz njihove poezije možete naći na stranicama našeg portala na sledećim linkovima:
Autorka projekta Kako Razumeti savremenu umetničku praksu: Ljiljana Maletin Vojvodić, KEC Art Box, Petrovaradin/Novi Sad. Saradnici u projektu: Dragan Vojvodić, Maja Rogač Stančević, Merima Aranitović i Dejan Ilić.
Projekat je podržala i Gradska uprava za kulturu Novog Sada.
Više na: https://issuu.com/ljiljanamaletin/docs/ljiljana_maletin_vojvodic_kako_razumeti_savremenu_
Publikaciju možete preuzeti ovde OVDE
English version:
The project „How to Understand Contemporary Art Practices“ addresses the following questions: What is contemporary art? Is it necessary? Do artists exhibit their works only in galleries and museums? Is an artist someone who has completed an art academy, whose book has been awarded, or whose poem or story has been published in a book? Who evaluates, promotes, likes, and comments on a contemporary art piece?
The project „How to Understand Contemporary Art Practices“ also poses the following questions: Can a concept be considered a work of art? What is conceptual art, what about slam poetry, and what is a slam event? To what extent do multimedia and interdisciplinary approaches influence contemporary artistic practices? Does art have to be pretty? Should it construct or deconstruct? Is art important for promoting democratic dialogue and contributing to social change? To what extent do women artists influence recent artistic practices?
The goal of the project „Understanding Contemporary Art Practices“ is to introduce contemporary visual art and literature to young people who often perceive it as unnecessary and unclear. It aims to foster an understanding of the Other and the Different, for the arts created by women, artists with disabilities, LGBT+ artists, and individuals engaging in non-traditional, alternative artistic practices.
The project addresses the following issues: How to generate interest in art among young people and citizens for whom contemporary art feels distant? How to introduce them to the ideas and language of contemporary literature, visual arts, and activities of individuals and groups, as well as recent artistic practices? How can art encourage young people to engage in social issues, humanitarian work, ecology, sustainability, and environmental protection? How to present contemporary, conceptual, and alternative art to them, and in what manner to write about it?
The project has been supported by the City Administration for Culture of Novi Sad.
More: https://issuu.com/ljiljanamaletin/docs/ljiljana_maletin_vojvodic_kako_razumeti_savremenu_
You can download the publication in PDF format HERE.
Leave a Reply